برای جلوگیری از تداخل دارویی چه باید کرد؟

تداخل دارویی

داروها می‌توانند به تسکین دردها و درمان بیماری ها کمک کنند. اما گاهی اوقات، مخلوط کردن داروها با سایر داروها، غذاها یا مکمل‌ها می‌تواند منجر به عوارض جانبی ناخواسته شود. برخی بیماری‌های خاص مانند صرع یا افسردگی به ویژه در معرض تداخلات دارویی جدی هستند. گاهی اوقات، این تداخلات، اثر داروها را قوی‌تر یا کمتر می‌کند. همچنین این تغییرات می‌توانند تهدیدکننده زندگی بوده و برای سلامتی خطرناک باشند. در نتیجه آگاهی از نحوه جلوگیری از تداخل دارویی و رعایت فاصله زمانی بین  مصرف داروها شما را از این خطرات در امان نگه می‌دارد. اگر از چندین دارو استفاده می‌کنید، شرایط سلامتی خاصی دارید، یا به بیش از یک پزشک مراجعه می کنید، باید به طور خاص به داروهای خود توجه داشته باشید. همچنین باید مطمئن شوید که هر یک از پزشکان شما از همه داروها، گیاهان دارویی، مکمل ها و ویتامین‌هایی که استفاده می‌کنید آگاه هستند.

در حالی که اغلب تداخلات معمولاً خطرناک نیستند، برخی ترکیبات از داروها می‌توانند منجر به عواقب جدی و حتی کشنده شوند. شما می‌توانید با استفاده از دانشنامه و بانک اطلاعات دارویی داروگ و سرچ داروی مصرفی از تداخل دارویی آن نیز آگاه شوید.

نکات مهم برای کاهش تداخلات دارویی

قبل از مصرف دارو برای جلوگیری از تداخل دارویی  لازم است با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید. زیرا اطلاعات دارویی نوشته شده توسط متخصصان قابل اعتماد است و می‌توانید خطر تداخلات دارویی خود را کاهش دهید. با رعایت چندین نکته ساده زیر می‌توان از تداخل دارویی جلوگیری کرد:

• دلیل مصرف هر دارو را بدانید!

اسامی داروها اغلب به سختی تلفظ می شوند و به خاطر سپردن آنها دشوار است. برای مثال، کلونوپین (نام تجاری کلونازپام که برای درمان حملات پانیک استفاده می‌شود) ممکن است با کلونیدین، یک داروی رایج فشار خون اشتباه گرفته شود. با این حال، اگر به یک داروساز یا پزشک که از کلونوپین برای کاهش فشار خون خود استفاده می کنید، احتمالاً متوجه می‌شود که شما در واقع کلونیدین مصرف می‌کنید. با اطلاع از نام درست دارو می‌توانید اطلاعات لازم برای مصرف آن را جستجو کنید.

• نحوه مصرف دارو را بدانید!

لازم است بدانید که آیا داروی خود را باید با غذا یا با معده خالی مصرف کنید. به عنوان مثال، بیس فسفونات یک دسته از داروهایی است که برای جلوگیری از تحلیل استخوان استفاده می‌شود. مصرف این دارو با شیر، قهوه یا آبمیوه یا خوردن هر چیزی ظرف ۳۰ دقیقه پس از مصرف دارو، اثرات آن را خنثی می‌کند. از سوی دیگر، برخی داروها برای کمک به جذب آنها یا جلوگیری از تحریک مخاط معده بهتر است همراه با غذا مصرف شوند. برخی از داروها را نباید با غذاهای خاصی مصرف کرد. به عنوان مثال، آنتی بیوتیک تتراسایکلین نباید با لبنیات مصرف شود زیرا کلسیم در جذب دارو اختلال ایجاد می‌کند.

• برچسب تمام داروهای بدون نسخه و نسخه هایی که مصرف می کنید را بخوانید!

برای جلوگیری از تداخل دارویی دنبال بخش “هشدارها” روی برچسب داروهای بدون نسخه یا با نسخه بگردید. اغلب، تداخلات دارویی شناخته شده روی برچسب یا مواد چاپی همراه با دارو وجود دارد.

• تمام نسخه های خود را در یک داروخانه تهیه کنید!

اگرچه داروخانه‌ها سوابق تمام نسخه‌ها را ذخیره می‌کنند، ممکن است یک داروخانه به سوابق داروخانه دیگری دسترسی نداشته باشد. بنابراین ممکن است سابقه کاملی از داروهای شما نداشته باشد. به‌روزرسانی فهرستی از داروهایتان، به‌ویژه در شرایط اضطراری، بسیار مفید خواهد بود.

• به مکمل‌ها مشکوک باشید!

برخی از جدی‌ترین تداخلات دارویی شامل داروهای تجویزی و مکمل‌ها است. زیرا احتمال کمتری در ثبت شدن مکمل‌ها نسبت به داروهای تایید شده توسط FDA در پایگاه داده‌های تداخلات دارویی وجود دارد. همچنین پزشکان نیز ممکن است ندانند که افراد چه مکمل‌هایی مصرف می کنند. در نتیجه بهتر است مکمل‌های غذایی را با تجویز پزشک مصرف کنید. همچنین قبل از مصرف داروهای جدید، پزشک را نسبت به مکمل‌هایی که مصرف می‌کنید مطلع سازید.

• هرگونه تداخل دارویی با غذا و نوشیدنی را جدی بگیرید!

داروساز یا پزشک ممکن است در مورد غذاها یا نوشیدنی‌های خاصی که مصرف می‌کنید بسته به داروهایی که استفاده می‌کنید سؤال کند. برخی مواد غذایی در تداخلات دارویی دخیل هستند. برای مثال غذاهای غنی از ویتامین K می‌تواند با برخی رقیق کننده های خون مانند وارفارین تداخل داشته باشد. در نتیجه می‌تواند آنها را کم اثر کند و احتمالاً منجر به لخته شدن خون شود.

به عنوان مثال، اگر وارفارین رقیق‌کننده خون مصرف می‌کنید، افزایش سطح ویتامین K در بدن می‌تواند لخته شدن خون را افزایش داده و اثربخشی وارفارین را کاهش دهد. این تداخل می‌تواند منجر به سکته شود. ممکن است لازم به اجتناب از محصولات حاوی ویتامین K نباشد و تنها باید مصرف این محصولات را به میزان ثابتی حفظ کنید. برخی غذاهای غنی از ویتامین K عبارتند از:

• جگر گاو
• کلم بروکلی – کلم بروکسل – کلم سبز
• جعفری
• لوبیای سویا
• اسفناج
• شلغم سبز
• شاهی
• و…

مصرف گریپ فروت یا آب گریپ فروت می‌تواند منجر به تداخلات دارویی شود. این ماده ممکن است سطح دارو را در خون افزایش دهد و باعث مسمومیت دارویی شود. به عنوان مثال، سطوح خونی برخی از داروهای کلسترول شناخته شده به عنوان استاتین – آتورواستاتین، لواستاتین، یا سیمواستاتین – می تواند با نوشیدن آب گریپ فروت تحت تاثیر قرار گیرد. این تداخل منجر به آسیب شدید عضلانی به نام رابدومیولیز می‌شود. همه داروهای موجود در دسته‌ای از داروها مانند استاتین‌ها ممکن است منجر به تداخل شوند. آب زغال اخته، آب پرتقال، آب انار و حتی سیر نیز می‌تواند منجر به تداخل با داروها شود.کلسیم نیز با برخی داروها متصل میشود و از جذب آن‌ها جلوگیری میکند.

• مصرف الکل می‌تواند باعث تداخل دارویی شود!

الکل می‌تواند باعث تداخل متوسط ​​تا جدی و در برخی موارد حتی کشنده با بیش از ۱۵۰ دارو شود. به عنوان مثال، الکل می‌تواند با داروهایی که سیستم عصبی مرکزی را تضعیف می‌کنند، تداخل داشته باشد. داروهای خواب، داروهای ضد اضطراب و ضد افسردگی، داروهای تشنج و غیره از جمله این داروها هستند. به طور مشابه، برخی از داروهای تجویز شده برای دیابت، فشار خون بالا، کلسترول بالا و بیماری قلبی نیز می‌توانند با الکل تداخل نامطلوب داشته باشند. اگر شرایط سلامتی خاصی دارید یا از داروهای خاصی استفاده می‌کنید، بهتر است از نوشیدن الکل خودداری کنید. الکل باعث خواب‌آلودگی شده و اثر قرص‌های خواب را افزایش می‌دهد. همچنین می‌توانید باعث افزایش عارضه جانبی بسیاری از آنتی‌هیستامین‌ها، داروهای ضد افسردگی و داروهای ضد اضطراب را شود. الکل می‌تواند پوشش مری و معده را تحریک کند. آسپرین، سایر داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی یا بیس فسفونات خوراکی برای تراکم استخوان نیز با الکل می‌تواند تداخل دارویی داشته باشد.

• با داروساز خود صحبت کنید!

در ابتدا بهتر است درمورد داروهای مصرفی خود برای جلوگیری از تداخل دارویی با پزشک صحبت کنید. داروسازان دانش گسترده ای از نحوه عملکرد داروها، عوارض جانبی آنها موارد منع مصرف، هشدار و تداخل دارویی آن‌ها دارند. در نتیجه بهتر است با داروساز در مورد داروها و مکمل‌هایی که مصرف می‌کنید صحبت کنید. اگر داروساز هر گونه تداخل احتمالی را در بین داروهای شما شناسایی کند، می‌تواند احتمال تداخلات را به حداقل برساند.

• دارویی را که برای شخص دیگری تجویز شده است مصرف نکنید!

داروها به طور خاص برای یک فرد، اغلب بر اساس سن، وزن، و نوع خاص بیماری او تجویز می‌شوند. علاوه بر این، وقتی داروهایی مصرف می‌کنید که برای شما تجویز نشده‌اند، اطلاعات لازم درمورد دارو را دریافت نمی‌کنید.

به عنوان مثال، مصرف آنتی بیوتیک شخص دیگری برای گلودرد نه تنها ممکن است منجر به تداخل دارویی احتمالی شود، بلکه ممکن است عفونت شما را بدتر کند. ممکن است آنتی بیوتیک داروی مناسبی برای درمان سویه باکتریایی نباشد. همچنین اگر یک دوره کامل آنتی بیوتیک نداشته باشید می‌تواند منجر به مقاومت آنتی بیوتیکی و درمان ناموفق شود. به علاوه، اگر گلودرد شما به جای باکتری، ویروسی باشد (که اغلب اینطور است)، ممکن است اصلاً به آنتی بیوتیک نیازی نداشته باشید.

نتیجه گیری

بهترین راه مصرف داروها و مکمل‌ها با تجویز پزشک است. هنگام مراجعه به پزشک حتما داروها و مکمل‌های مصرفی خود را اعلام نمایید. همچنین می‌توانید از پزشک نسبت به تداخلات دارویی داروهای تجویزی سوال بپرسید. اگر داروهای بدون نسخه مصرف می‌کنید حتما با داروساز مشورت کنید. در نهایت می‌توانید با استفاده از سامانه داروگ و بانک اطلاعات دارویی آن نسبت به داروی مصرف اطلاعات بیشتری کسب نمایید. فقط کافیست روی لینک درج شده کلیک کنید و داروی مصرفی خود را جستجو نمایید.

بیشتر بخوانید:

۱۴ علامت مسمومیت دارویی که باید بدانید!

کدام داروها با یکدیگر تداخل دارویی دارند؟