لک صورت نشانه چیست؟ علت، انواع و راه‌های درمان لک پوست صورت
فهرست مطالب
لک پوستی یا هایپرپیگمنتیشن چیست؟
هایپرپیگمنتیشن یا لک پوستی به تغییرات رنگدانه‌ای در پوست اشاره دارد که باعث ایجاد لکه‌های تیره، نواحی تیره یا ناهماهنگی در رنگ پوست می‌شود. این تغییرات می‌توانند به‌صورت موقتی یا دائمی ایجاد شوند. اگرچه لک صورت همیشه نشانه‌ی یک بیماری پوستی نیست، اما می‌تواند تأثیر زیادی بر ظاهر کلی پوست بگذارد و پوشاندن آن را دشوار و ناخوشایند سازد. استفاده از محصولات رتینول از جمله راه‌های درمان لک پوست صورت است.
در ادامه این مقاله، به بررسی علت، انواع و راه‌های درمان لک پوست صورت خواهیم پرداخت تا به شما کمک کنیم پوست صورت خود را سالم‌تر و یکنواخت‌تر نگه دارید.
لک صورت نشانه چیست؟
بسیاری از افراد با مشکلات لک پوست صورت روبرو هستند که این امر به یکی از نگرانی‌های رایج تبدیل شده است. اما لک صورت نشانه چیست؟ در بسیاری از مواقع، این تغییرات رنگی ممکن است به دلیل عواملی همچون قرارگیری در معرض نور خورشید، افزایش سن، تغییرات هورمونی، یا التهاب‌های پوستی ایجاد شوند.
خوشبختانه با استفاده از اقدامات پیشگیرانه، محصولات مراقبت از پوست و برخی روش‌های درمانی تخصصی، می‌توان لک صورت را کنترل کرد و از پیشرفت آن جلوگیری نمودلک صورت به تیره‌تر شدن پوست نسبت به رنگ طبیعی آن گفته می‌شود. این لکه‌های تغییر رنگ می‌توانند در هر نقطه‌ای از بدن از جمله صورت ظاهر شوند، اما معمولاً در نواحی‌ای که بیشتر در معرض نور خورشید هستند دیده می‌شوند، مثل:
- صورت
- گردن
- سینه
- روی بازوها و دست‌ها
- ساق پا
بسته به رنگ پوست، این نواحی می‌توانند قهوه‌ای، برنزه، صورتی، خاکستری، سیاه یا حتی بنفش به نظر برسند. برخلاف برنزه شدن موقت در اثر آفتاب، هایپرپیگمنتیشن معمولاً پایدارتر و ماندگارتر است، هرچند ممکن است با گذر زمان یا درمان، کمرنگ شود یا از بین برود.
علت‌های بروز لک صورت
لک صورت زمانی رخ می‌دهد که سلول‌های پوستی ملانین بیش از حد تولید می‌کنند. ملانین همان رنگدانه‌ای است که رنگ پوست و مو را تعیین می‌کند.
دلایل این اتفاق می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- عوامل ژنتیکی
- بیماری‌های داخلی
- مصرف داروها
- عوامل محیطی و سبک زندگی
شایع‌ترین علل عبارتند از:
- قرار گرفتن در معرض آفتاب
- ژنتیک
- نوسانات هورمونی مثلاً در دوران بارداری
- داروها مثل برخی آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهایی که حساسیت به نور را افزایش میدهند
- فلزات سنگین مثل آهن، آرسنیک، طلا، سرب
- قرص‌های ضدبارداری
- دود سیگار
- دیابت و بیماری‌های تیروئیدی
- نارسایی غدد فوق کلیوی مثل بیماری آدیسون
- بیماری‌های پوستی مثل آکنه، درماتیت آتوپیک
- آسیب یا التهاب پوستی مثل زخم، سوختگی، جوش
انواع لک صورت
انواع مختلفی از لک وجود دارند. برخی بی‌ضررند و در سنین مختلف یا در دوران بارداری ایجاد می‌شوند؛ برخی دیگر ممکن است ناشی از بیماری‌های زمینه‌ای یا آسیب پوستی باشند:
کک و مک (Freckles)
- لکه‌های قهوه‌ای یا برنزه کوچک
- معمولاً در دوران کودکی روی پوست در معرض آفتاب ظاهر می‌شوند.
- در فصل تابستان تیره‌تر و در زمستان کم‌رنگ‌تر می‌شوند.
لکه‌های سنی یا آفتابی (Age Spots / Solar Lentigines)
- لکه‌هایی از رنگ برنزه تا قهوه‌ای تیره
- در افراد بزرگسال و در اثر نور آفتاب یا سوختگی آفتابی
- معمولاً در صورت، ساعد، سینه و پشت دست‌ها ظاهر می‌شوند.
ملاسما (Melasma)
- معمولاً در زنان ۲۰ تا ۳۰ سال
- به شکل لکه‌های نامنظم تیره در صورت
- علت: آفتاب و تغییرات هورمونی (مثلاً بارداری، قرص‌های ضدبارداری)
لک پوستی بالغین (Maturational Hyperpigmentation)
- تیره شدن تدریجی پوست در افراد با پوست تیره
- معمولاً در دو طرف صورت
- علت: آفتاب مزمن یا بیماری‌های متابولیکی
تیرگی اطراف چشم (Periorbital Hyperpigmentation)
- حلقه‌های تیره دور چشم
- علت: ژنتیک، داروها، آفتاب، هورمون‌ها
آکانتوزیس نیگریکانس (Acanthosis Nigricans)
- تیرگی پوست در نواحی تماسی مثل زیر بغل، کشاله ران و پشت گردن
- معمولاً با مقاومت به انسولین یا دیابت نوع ۲ مرتبط است.
لک پوستی پس از التهاب (Post-inflammatory Hyperpigmentation)
- تیرگی بعد از التهاب یا آسیب مثل آکنه، سوختگی، خراش یا راش پوستی
- بعد از بهبودی زخم، رنگ پوست تیره یا تغییر می‌کند.
درمان لک صورت
درمان‌های موضعی (کرم‌ها و لوسیون‌ها) متداول‌ترین روش درمان هستند. ترکیب چند ماده روشن‌کننده معمولاً مؤثرتر است.
مهم‌ترین درمان پیشگیرانه از لک صورت، استفاده روزانه از ضدآفتاب و پوشش محافظ در برابر آفتاب است.
درمان‌های موضعی بدون نسخه شامل:
- محصولات دارای رتینول
- ژل اسید آزلائیک
- ویتامین C
- نیاسینامید) ویتامین B3)
- اسید کوجیک
- اسید سالیسیلیک
- اسید گلیکولیک
- تیامیدول
- آربوتین
- اسید ترانکسامیک
آنتی‌اکسیدان‌ها و ویتامین‌ها مفید:
- ویتامین‌های A، B، C، E
- روغن‌های گیاهی مانند روغن رز هیپ، آرگان و جوجوبا
- عصاره‌های گیاهی: زردچوبه، چای سبز، شیرین‌بیان، توت سفید
درمان‌های تخصصی برای لک‌ها:
- کرم‌های تجویزی حاوی هیدروکینون، اسید ترانکسامیک، ترتینوئین، کورتون‌های موضعی
- لایه‌برداری شیمیایی (پیلینگ)
- درمان با لیزر
- میکرونیدلینگ
سریع‌ترین راه از بین بردن لک صورت
محصولات باکیفیت مراقبت از پوست می‌توانند به کمرنگ کردن لک‌ها کمک کنند، ولی این روش نیازمند استفاده‌ی مداوم و طولانی‌مدت است و ممکن است تا چند ماه طول بکشد تا تأثیرشان را ببینید.
از طرف دیگر، محصولات تخصصی می‌توانند هزینه‌بر باشند، به‌ویژه اگر بخواهید همواره از ترکیباتی مثل ویتامین C، نیاسینامید یا رتینول استفاده کنید.
استفاده از کرم‌های ضد لک قوی (تجویزی یا داروخانه‌ای)
ترکیبات مؤثر:
- هیدروکینون ۲ تا ۴٪ (روشن‌کننده قوی – با نسخه پزشک)
- رتینول یا ترتینوئین (تحریک بازسازی پوست)
- آربوتین، نیاسینامید، ویتامین C
- اسید ترانکسامیک یا آزلائیک اسید
معمولاً این ترکیبات باید شب‌ها استفاده بشوند و در روز ضدآفتاب حتماً استفاده بشود.
اگر به دنبال نتیجه سریع و ماندگار هستید، درمان‌های لیزری بهترین گزینه برای شما هستند. بیشتر بیماران ترجیح میدهند به‌جای صرف هزینه و زمان زیاد برای کرم‌ها، از روش‌هایی مانند IPL، لیزر CO2 یا پیکو لیزر استفاده کنند.
لیزر درمانی (مثل لیزر Q-Switch یا Fraxel)
سریع‌ترین روش برای لک‌های عمقی یا مقاوم، مؤثر برای ملاسما، لک آفتابی، لک جای جوش، نیاز به چند جلسه دارد.
پیلینگ شیمیایی (Chemical Peeling)
استفاده از اسیدهایی مثل گلیکولیک، سالیسیلیک یا TCAپوست لایه‌برداری می‌شود و لک‌ها کمرنگ می‌شوند مناسب برای لک‌های سطحی تا متوسط ممکن است چند روز پوست، پوسته‌پوسته بشود.
میکرونیدلینگ با کوکتل ضد لک
با تحریک کلاژن‌سازی، لک‌ها رو کم‌کم محو می‌کند و اگر با مواد ضد لک مثل ویتامین C یا آربوتین ترکیب بشه، نتیجه سریع‌تر خواهد بود.
استفاده از سرم‌های روشن‌کننده قوی
سرم‌هایی با ترکیبات مثل:
- ویتامین C خالص
- نیاسینامید
- اسید کوجیک یا آزلائیک
ضدآفتاب
اگر بهترین کرم‌های ضد لک رو هم بزنید ولی ضدآفتاب نزنید، همه چیز بی‌اثر می‌شود. زیرا نور خورشید باعث تشدید لکه می‌شود.
کمبود کدام ویتامین باعث لک صورت می‌شود؟
لک‌های صورت یا همان هایپرپیگمنتیشن، یکی از شایع‌ترین مشکلات پوستی هستند که ممکن است به دلایل مختلفی مانند آفتاب، تغییرات هورمونی، ژنتیک یا بیماری‌های پوستی ایجاد شوند. اما یکی از عوامل کمتر شناخته‌شده، کمبود برخی ویتامین‌ها در بدن است.
ویتامین B12
کمبود ویتامین B12 یکی ازدلایل اصلی ایجاد لک‌های تیره روی پوست است، به‌خصوص در افرادی که رژیم گیاه‌خواری دارند یا مشکلات گوارشی مانند کم‌خونی پرنیشیوز دارند.
علائم پوستی کمبود B12: لکه‌های قهوه‌ای یا خاکستری، به‌ویژه روی صورت و دست‌ها
– تیرگی و ناهماهنگی در رنگ پوست
– خشکی و بی‌حسی یا گزگز پوست
ویتامین C
ویتامین C یکی از مهم‌ترین آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی است که در کاهش لک، روشن شدن پوست و افزایش تولید کلاژن نقش دارد. کمبود آن باعث کاهش شادابی پوست و بروز لک‌های تیره می‌شود.
نشانه‌های کمبود : پوست کدر و بی‌روح / افزایش لک‌های آفتابی یا جای جوش /کندی روند ترمیم زخم‌ها
ویتامین A
این ویتامین نقش کلیدی در بازسازی پوست و کنترل تولید ملانین (رنگدانه) دارد. کمبود آن می‌تواند پوست را نسبت به نور خورشید حساس‌تر کند و به مرور باعث ایجاد لکه شود.
نشانه‌های کمبود: خشکی پوست/ پوسته‌پوسته شدن/ افزایش حساسیت به نور آفتاب
ویتامین E
ویتامین E با خواص آنتی‌اکسیدانی خود از پوست در برابر آسیب‌های ناشی از نور خورشید، آلودگی و رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کند. کمبود این ویتامین می‌تواند منجر به بروز لک‌های قهوه‌ای و پیری زودرس پوست شود.
ویتامین D
اگرچه ویتامین D به‌طور مستقیم بر رنگدانه‌ها اثر نمی‌گذارد، اما کمبود آن می‌تواند سلامت کلی پوست را تحت تأثیر قرار دهد و زمینه را برای بروز مشکلاتی مثل لک، خشکی یا التهاب پوست فراهم کند.
چه چیزی باعث لک صورت می‌شود؟
لک صورت یا همان هایپرپیگمنتیشن به دلیل افزایش تولید رنگدانه‌ای به‌نام ملانین در پوست به‌وجود می‌آید. حالا این افزایش ملانین می‌تونه دلایل مختلفی داشته باشه، مثل:
نور خورشید (مهم‌ترین عامل)
قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور آفتاب، باعث فعال شدن سلول‌های تولیدکننده ملانین (ملانوسیت‌ها) می‌شود.
تغییرات هورمونی
مثل دوران بارداری، استفاده از قرص‌های ضدبارداری یا مشکلات تیروئیدی
مصرف برخی داروها
آنتی‌بیوتیک‌ها (مثلاً تتراسایکلین) ، داروهای هورمونی، داروهای حساس به نور
استفاده از محصولات آرایشی یا بهداشتی نامناسب
بعضی کرم‌ها یا محصولات آرایشی باعث تحریک یا التهاب پوست می‌شن که ممکنه به لک‌های پس از التهاب منجر بشه.
آسیب یا التهاب پوست
مثل جوش و آکنه، بریدگی یا خراش،سوختگی یا لیزرهای نامناسب بعد از التیام زخم، پوست ممکنه تیره‌تر از قبل بشود.
ژنتیک و رنگ پوست
افرادی که پوست تیره‌تری دارن یا سابقه خانوادگی لک دارند، بیشتر مستعد لک پوستی هستند.
کمبود برخی ویتامین‌ها و تغذیه نامناسب
مثل کمبود ویتامین B12، A، C و E که سلامت پوست رو کاهش میدهند و احتمال بروز لک رو بالا می‌برند.
