آمپول روگام در بارداری چیست؟ نحوه مصرف + کاربرد + عوارض

آمپول روگام چیست؟

روگام یک محلول استریل شده است که از خون انسان ساخته می‌شود. “Rh” ماده‌ای است که اکثر افراد در خون خود دارند (Rh مثبت) اما برخی افراد آن را ندارند (Rh منفی). فردی که Rh منفی دارد، می‌تواند در معرض خون Rh مثبت قرار بگیرد، مثلا از طریق انتقال خون ناسازگار یا در دوران بارداری زمانی که جنین گروه خونی مخالف دارد. وقتی این مواجهه رخ می‌دهد، سیستم ایمنی خون Rh منفی به تولید آنتی‌بادی‌هایی می‌پردازد که به سلول‌های خون Rh مثبت حمله می‌کنند و آن‌ها را تخریب می‌کنند. این می‌تواند مشکلات پزشکی مانند کم‌خونی، نارسایی کلیه یا شوک ایجاد کند. برای تهیه این آمپول می‌توانید از طریق سامانه داروهای کمیاب داروگ اقدام نمایید.

کاربرد آمپول روگام در بارداری

آمپول روگام برای پیشگیری از واکنش ایمنی به خون Rh مثبت در افرادی که گروه خونی Rh منفی دارند استفاده می‌شود و به طور معمول هر زمان که احتمال مخلوط شدن خون مادر با جنین وجود داشته باشد، تجویز می شود. در شرایط زیر این آمپول تجویز میگردد:

بارداری و شرایط دیگر در زنان Rh منفی، مگر اینکه پدر یا جنین به‌طور قطعی Rh منفی باشند.

در صورتی که جنین یا پدر دارای گروه خونی Rh مثبت باشد، روگام برای پیشگیری از واکنش ایمنی در مادر Rh منفی استفاده می‌شود.

بارداری/زایمان نوزادی با گروه خونی Rh مثبت، بدون توجه به گروه ABO مادر و جنین

در صورت تولد نوزادی با گروه خونی Rh مثبت، مادر Rh منفی باید روگام دریافت کند.

سقط جنین/تهدید به سقط جنین در هر مرحله‌ای از بارداری

در صورت سقط جنین یا تهدید به سقط، روگام برای پیشگیری از ایجاد آنتی‌بادی‌های Rh در مادر تجویز می‌شود.

بارداری خارج رحمی (ectopic pregnancy)

روگام در بارداری خارج رحمی برای جلوگیری از واکنش ایمنی به خون Rh مثبت تجویز می‌شود.

خونریزی فتال-ماتری (fetal-maternal hemorrhage) قبل از زایمان (مشکوک یا اثبات‌شده)

این خونریزی می‌تواند ناشی از خونریزی قبل از زایمان (خونریزی واژینال)، آمنیوسنتز، نمونه‌برداری از ویروس کرونیک، نمونه‌برداری خون از بند ناف، یا سایر روش‌های مداخله‌ای در بارداری (مانند تغییر وضعیت جنین) یا آسیب‌های شکمی (مانند تجربه تصادف) باشد.

انتقال خون ناسازگار با Rh یا محصولات خونی

روگام برای جلوگیری از ایجاد آنتی‌بادی‌های Rh در مادر یا فرد Rh منفی پس از دریافت خون یا محصولات خونی ناسازگار با Rh (مانند گلبول‌های قرمز، کنتراکت‌های پلاکت، یا کنتراکت‌های گرانولوئید) استفاده می‌شود.

پیشگیری از ایمن شدن Rh در هر فرد Rh منفی بعد از انتقال خون ناسازگار با Rh مثبت

در صورت دریافت خون Rh مثبت یا محصولات خونی که ناسازگار با Rh فرد باشند، روگام برای جلوگیری از ایجاد پاسخ ایمنی و تولید آنتی‌بادی‌های Rh در فرد Rh منفی تجویز می‌شود. این درمان برای جلوگیری از مشکلات جدی مانند کم‌خونی، نارسایی کلیه، یا واکنش‌های ایمنی شدید که می‌توانند برای مادر یا جنین مضر باشند، بسیار حیاتی است.

عوارض تاخیر در تزریق آمپول روگام

روگام (RhoGAM) یک نوع ایمونوگلوبولین است که در سال 1968 توسط سازمان غذا و دارو (FDA) تایید شد. این دارو به‌ویژه برای مادران با گروه خونی Rh منفی طراحی شده است تا از تولید آنتی‌بادی‌هایی که ممکن است علیه خون Rh مثبت در بدن مادر ایجاد شوند، جلوگیری کند.

این آنتی‌بادی‌ها قادرند با شناسایی فاکتور Rh موجود در گلبول‌های قرمز خون جنین، به آن‌ها حمله کرده و مشکلاتی نظیر کم‌خونی، زردی و سایر اختلالات جدی را در جنین ایجاد کنند. روگام با جلوگیری از تولید این آنتی‌بادی‌ها، از بروز این عوارض پیشگیری می‌کند.

اگر آمپول روگام نزنیم چه میشود؟

عوارض دیر تزریق کردن روگام عبارتند از:

– کم‌خونی همولیتیک (HDN): این نوع کم‌خونی به دلیل تخریب گلبول‌های قرمز جنین اتفاق می‌افتد و شدت آن می‌تواند از خفیف تا بسیار شدید و حتی کشنده باشد.

– زردی (یرقان): هنگامی که گلبول‌های قرمز خون در اثر واکنش سیستم ایمنی مادر تخریب می‌شوند، ماده‌ای به نام هموگلوبین آزاد می‌شود که به بیلی‌روبین تبدیل می‌شود. این ماده زرد رنگ در بدن جمع می‌شود و منجر به زردی نوزاد، به ویژه در ۲۴ ساعت ابتدایی پس از تولد می‌شود.

– آسیب مغزی و فلج مغزی: اگرچه ناسازگاری Rh به طور مستقیم باعث فلج مغزی نمی‌شود، اما زردی شدید می‌تواند به مغز آسیب زده و باعث فلج مغزی شود که به آن “کرن ایکتروس” گفته می‌شود. این نوع آسیب مغزی دائمی است و هیچ درمانی برای آن وجود ندارد.

– هیدروپس فتالیس: تخریب گلبول‌های قرمز می‌تواند موجب کاهش اکسیژن‌رسانی به بدن جنین شود. برای جبران این کمبود، قلب جنین باید سخت‌تر کار کند که در نهایت می‌تواند منجر به نارسایی قلبی و تجمع مایع در بدن جنین شود. این عارضه یکی از خطرناک‌ترین پیامدهای دیر تزریق روگام است.

این‌ها از مهم‌ترین عوارض دیر تزریق روگام هستند. هرچند برخی درمان‌ها مانند مکمل‌های آهن، داروهایی مانند اریتروپوئتین، انتقال خون از بند ناف، تزریق خون پس از تولد و فتوتراپی برای کاهش زردی وجود دارند، اما این روش‌ها همیشه مؤثر واقع نمی‌شوند و گاهی ممکن است جان جنین در معرض خطر قرار بگیرد.

بنابراین، تزریق به موقع روگام بسیار حیاتی است تا از بروز این عوارض جلوگیری شود و شما بتوانید بارداری‌های سالمی را تجربه کنید.

علت تزریق آمپول روگام بعد از سقط جنین چیست؟

پایان بارداری می‌تواند با استفاده از مصرف انواع قرص سقط جنین انجام گردد. اگر خانمی Rh منفی داشته باشد، باید بعد از سقط، تزریق روگام انجام دهد، زیرا از ایجاد آنتی بادی در بدن او علیه خون Rh مثبت جلوگیری شود. عدم تزریق این آمپول می‌تواند با ایجاد عوارضی مانند بیماری همولیتیک در نوزاد در صورت باردار شدن، به بارداری‌های آینده آسیب برساند.

نکات کلیدی در مورد آمپول Rhogam:

• فقط زنانی که گروه خونی Rh منفی دارند، بعد از سقط جنین نیاز به تزریق روگام دارند.
• روگام با جلوگیری از ایجاد آنتی بادی در بدن علیه خون Rh مثبت که ممکن است در دوران بارداری یا سقط جنین وجود داشته باشد، عمل می کند.
• روگام پس از سقط جنین برای زنانی که میخواهند در آینده دوباره باردار شوند بسیار مهم است.

عوارض تاخیر در تزریق آمپول روگام بعد از سقط

اگر خانم باردار دارای Rh منفی باشد، بعد از سقط باید آمپول روگام تزریق نماید زیرا از ایجاد آنتی بادی در بدن او علیه خون Rh مثبت که ممکن است از جنین وجود داشته باشد، جلوگیری می‌کند. عدم تزریق این آمپول بعد از سقط می‌تواند باعث عوارض در بارداری‌های آینده شود. در نتیجه برای تجربه بارداری سالم در آینده توصیه می‌شود در صورت لزوم این آمپول را تزریق نمایید.

چه افرادی نباید آمپول روگام تزریق کنند؟

به نقل از وب سایت معتبر verywellhealth گروه‌های زیر نباید این آمپول را تزریق کنند:

• نوزادان (روگام فقط به فردی که زایمان کرده است داده می‌شود و هرگز به نوزاد یا جنین تزریق نمی‌شود)
• افراد با گروه خونی Rh مثبت
• افرادی که کم‌خونی همولیتیک دارند (کم‌خونی ناشی از تخریب گلبول‌های قرمز خون)
• افرادی که به گلوبولین ایمنی انسانی (immune globulin) حساسیت دارند و سابقه واکنش آلرژیک به آن را دارند
• افرادی که قبلاً حساسیت Rh دارند (یعنی قبلاً آنتی‌بادی‌هایی علیه Rh مثبت تولید کرده‌اند)

انواع دوز آمپول روگام

• ۵۰ میکروگرم
• ۳۰۰ میکروگرم
• ۱,۵۰۰ واحد در ۲ میلی‌لیتر
• ۱,۵۰۰ واحد در ۱.۳ میلی‌لیتر
• ۲,۵۰۰ واحد در ۲.۲ میلی‌لیتر
• ۵,۰۰۰ واحد در ۴.۴ میلی‌لیتر
• ۱۵,۰۰۰ واحد در ۱۳ میلی‌لیتر

این دوزها ممکن است بسته به نیاز درمانی و دستور پزشک متفاوت باشد. دوز معمول روگام برای علائم مرتبط با بارداری، یک دوز ۳۰۰ میکروگرم است.

زمان تزریق روگام

احتمال تماس خون مادر و جنین در هنگام تولد بیشترین است. اما این تماس می‌تواند در سه ماهه سوم بارداری نیز اتفاق بیفتد، زیرا در این زمان جفت در حال رشد است و غشای جداکننده خون مادر و جنین نازک‌تر می‌شود.روگام معمولاً در هفته ۲۸ بارداری تزریق می‌شود و اثر آن برای حدود ۱۳ هفته باقی می‌ماند.

بعد از تولد: بلافاصله پس از تولد، آزمایش خون از نوزاد انجام می‌شود تا نوع Rh او مشخص شود.

• اگر نوزاد Rh مثبت باشد: فردی که زایمان کرده است باید یک دوز دیگر روگام را در مدت ۷۲ ساعت پس از تولد دریافت کند.
• اگر نوزاد Rh منفی باشد: نیازی به تزریق دوز دوم روگام نیست زیرا احتمال حساس شدن سیستم ایمنی وجود ندارد.

زمان‌های دیگر که روگام باید تزریق شود:

روگام باید در عرض ۷۲ ساعت پس از موارد زیر به فرد با گروه خونی Rh منفی تزریق شود.

• هر زایمان نوزادی با گروه خونی Rh مثبت (این تزریق برای بارداری‌های آینده کاربرد دارد، نه برای هر بارداری آینده)
• سقط جنین یا پایان بارداری
• بارداری خارج از رحم (اوتوپیک)
• برخی انواع خونریزی‌های مادر یا جنین در دوران بارداری (از جمله خونریزی واژینال)
• برخی آزمایش‌های پیش از تولد مانند نمونه‌برداری از پرزهای کوریون یا آمنیوسنتز
• صدمه به ناحیه شکم در دوران بارداری (مانند افتادن یا تصادف خودرو)
• تبدیل وضعیت جنین به وضعیت صحیح

اگر آمپول روگام نزنیم چه می‌شود؟

بیماری ناسازگاری Rh معمولاً بر سلامت خود فرد تأثیر نمی‌گذارد، اما اگر واکسن روگام به موقع تزریق نشود، ممکن است عواقب جدی برای جنین و بارداری‌های آینده داشته باشد. در واقع، اگر یک زن باردار با گروه خونی Rh منفی، واکسن روگام را دریافت نکند، احتمال این‌که از هر پنج زن، یکی به فاکتور Rh مثبت حساس شود وجود دارد. این حساسیت می‌تواند منجر به بروز مشکلات مختلفی برای کودک شود، از جمله:

• کم‌خونی: کاهش تعداد گلبول‌های قرمز سالم در خون نوزاد
• نارسایی قلبی: عدم توانایی قلب در تأمین نیازهای بدن نوزاد
• آسیب مغزی: آسیب به مغز جنین که می‌تواند منجر به مشکلات جدی شود
• یرقان: زرد شدن پوست و چشم‌های نوزاد که به دلیل اختلال در عملکرد کبد اتفاق می‌افتد. البته توجه داشته باشید که زردی در نوزادان تازه متولد شده، حتی در شرایط طبیعی نیز رایج است.

 جایگزین های آمپول روگام

آمپول روگام (RhoGAM) یک درمان تخصصی برای پیشگیری از حساسیت بدن مادر به فاکتور Rh مثبت خون جنین است. این آمپول از ایمونوگلوبولین انسانی تهیه شده و هدف آن جلوگیری از تشکیل آنتی‌بادی‌هایی است که می‌توانند در بارداری‌های بعدی به جنین آسیب برسانند.

در حال حاضر، روگام شناخته‌شده‌ترین داروی موجود برای این منظور است، اما برخی از آمپول‌های مشابه یا داروهای جایگزین که می‌توانند برای درمان یا پیشگیری از حساسیت Rh در مادران Rh منفی استفاده شوند، عبارتند از:

1. 
   

   HyperRho S/D

   
   

این دارو مشابه RhoGAM است و برای درمان و پیشگیری از حساسیت Rh در مادران Rh منفی به کار می‌رود. ترکیب آن همانند RhoGAM از ایمونوگلوبولین Rh(D) انسان است.

2. 
   

   روفیلاک Rhophylac))

   
   

روفیلاک یکی از دیگر داروهای مشابه RhoGAM است که برای جلوگیری از حساسیت Rh در مادران Rh منفی استفاده می‌شود. این دارو معمولاً به‌طور همزمان از طریق تزریق وریدی و عضلانی به بیمار تجویز می‌شود.

3. 
   

   WinRho SDF

   
   

این دارو نیز مشابه RhoGAM است و از آن برای پیشگیری از حساسیت Rh در مادران Rh منفی استفاده می‌شود. این محصول در موارد مختلف، مانند بارداری، سقط جنین، یا خونریزی‌های غیرطبیعی رحم کاربرد دارد.

این داروها به طور عمومی عملکرد مشابهی دارند و برای مادران Rh منفی که در معرض حساسیت Rh به دلیل بارداری با جنین Rh مثبت یا انتقال خون از گروه Rh مثبت هستند، تجویز می‌شوند. البته همیشه باید تصمیم در مورد استفاده از داروهای جایگزین را با مشورت پزشک متخصص اتخاذ کنید، زیرا هر دارو ممکن است اثرات خاص خود را داشته باشد و به نوع شرایط فرد بستگی دارد.

عوارض جانبی آمپول روگام

در صورت مشاهده هر یک از علائم واکنش آلرژیک، فوراً کمک پزشکی اضطراری دریافت کنید:

• راش یا کهیر
• احساس سبکی سر، تنگی قفسه سینه، دشواری در تنفس
• تورم صورت، لب‌ها، زبان یا گلو.

روگام ممکن است عوارض جانبی جدی ایجاد کند. در صورت بروز علائم زیر فوراً با پزشک خود تماس بگیرید:

• تب، لرز، لرزش، درد پشت، ضعف غیرمعمول، ادرار قرمز یا صورتی؛
• پوست رنگ‌پریده یا زرد، ادرار تیره؛
• تنفس سریع، ضربان قلب سریع، سردرگمی، احساس تنگی نفس؛
• علائم نارسایی کلیه، ادرار کم یا عدم ادرار، تورم، افزایش وزن سریع؛
• علائم لخته خون، بی‌حسی یا ضعف ناگهانی، صحبت نامفهوم، مشکلات بینایی یا تعادل، درد قفسه سینه، سرفه همراه با خون، تورم و قرمزی یا گرما در یک یا هر دو پا.

عوارض جانبی شایع رگام

عوارض جانبی شایع روگام ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• تهوع، اسهال، استفراغ، درد معده
• سردرد، سرگیجه
• خواب‌آلودگی، ضعف، احساس عمومی ناخوشی
• درد مفاصل یا عضلات
• گرگرفتگی (احساس گرما، قرمزی یا احساس سوزش)
• خارش خفیف یا راش پوستی
• تعریق بیشتر از حد معمول
• درد یا حساسیت در محلی که دارو تزریق شده است.

هشدار های قبل از مصرف این دارو

اگر تاکنون به گلوبولین ایمنی واکنش آلرژیک نشان داده‌اید نباید این دارو را دریافت کنید، یا اگر:

• کمبود گلوبولین ای (IgA) همراه با آنتی‌بادی علیه IgA دارید؛
• یا دچار کم‌خونی همولیتیک (کمبود گلبول‌های قرمز خون) هستید.

برای اطمینان از بی خطر بودن تجویز روگام برای شما، به پزشک خود موارد زیر را اطلاع دهید:

• سابقه کم‌خونی دارید؛
• بیماری قلبی یا سابقه بیماری شریان‌های کرونری (آترواسکلروزیس) دارید؛
• اختلالات خونی (مانند هموفیلی) دارید؛
• سطح بالای تری‌گلیسیریدها (یک نوع چربی خون) دارید؛
• بیماری کلیوی دارید؛
• یا دیابت دارید.

نکات مهم قبل تزریق آمپول رگام

روگام معمولاً در دوران بارداری و پس از آن استفاده می‌شود. این دارو به‌طور معمول به جنین آسیب نمی‌زند و در دوران بارداری یا شیردهی بی‌خطر است.

اگر این دارو را برای درمان انتقال خون ناسازگار دریافت می‌کنید، به پزشک خود اطلاع دهید که آیا باردار هستید یا قصد باردار شدن دارید.

اگر شما یک خانم با Rh منفی هستید و باردار هستید، باید به پزشک خود اطلاع دهید که آیا تاکنون در طول عمر خود در معرض خون Rh مثبت قرار گرفته‌اید. این شامل مواجهه با خون ناسازگار در انتقال خون یا در دوران بارداری اول شما می‌شود. تاریخچه مواجهه و درمان شما برای هر یک از بارداری‌های شما بسیار مهم خواهد بود.

روگام از پلاسما انسان ساخته می‌شود که ممکن است حاوی ویروس‌ها و عوامل عفونی دیگر باشد. پلاسماهای اهدایی آزمایش و درمان می‌شوند تا خطر حاوی عوامل عفونی را کاهش دهند، اما هنوز هم احتمال کمی وجود دارد که بیماری منتقل شود. درباره خطرات و فواید استفاده از این دارو با پزشک خود مشورت کنید.

آمپول روگام چگونه تجویز می‌شود؟

روگام به صورت تزریق در عضله یا ورید داده می‌شود. شما این تزریق را در محیط بیمارستان یا کلینیک دریافت خواهید کرد. پس از دریافت گلوبولین ایمنی، تنفس، فشار خون، سطح اکسیژن و دیگر علائم حیاتی شما به دقت تحت نظر قرار می‌گیرد. همچنین ممکن است نیاز باشد که ادرار شما هر ۲ تا ۴ ساعت برای حداقل ۸ ساعت آزمایش شود.

برای درمان در دوران بارداری، روگام معمولاً در فواصل زمانی منظم در نیمه دوم بارداری تجویز می‌شود و دوباره پس از تولد نوزاد تجویز می‌شود.

این داو برای درمان انتقال خون ناسازگار، دارو زمانی تجویز می‌شود که علائم یک واکنش ایمنی ظاهر شود (زمانی که بدن شروع به ساخت آنتی‌بادی‌های Rh می‌کند).

برای اطمینان از اینکه این دارو به بهبود وضعیت شما کمک می‌کند، ممکن است نیاز به آزمایشات خون مکرر داشته باشید. شما ممکن است تغییرات قابل توجهی در علائم خود مشاهده نکنید، اما آزمایشات خون شما به پزشک کمک می‌کند تا تعیین کند که چقدر باید درمان با روگام ادامه یابد.

روگام می‌تواند نتایج نادرستی در برخی آزمایشات آزمایشگاهی برای قند خون (گلوکز) ایجاد کند. به هر پزشکی که شما را درمان می‌کند اطلاع دهید که از این دارو استفاده می‌کنید.

اگر یک دوز از روگام را فراموش کنم چه باید بکنم؟

اگر یک نوبت تزریق روگام را فراموش کردید، بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید تا دستورالعمل‌های لازم را دریافت کنید.

در حین دریافت روگام چه چیزهایی را باید از آن پرهیز کنم؟

از دریافت واکسن‌های “زنده” حداقل به مدت ۳ ماه پس از درمان با روگام خودداری کنید. این واکسن‌ها ممکن است در این مدت به درستی عمل نکنند و نتوانند به طور کامل شما را از بیماری‌ها محافظت کنند. واکسن‌های زنده شامل موارد زیر می‌شوند:

• واکسن‌های سرخک
• اوریون
• سرخجه (MMR)
• روتاویروس
• حصبه
• تب زرد
• آبله مرغان
• زونا (شینگلز)
• واکسن آنفلوآنزا (فلوی بینی)

تداخل دارویی آمپول روگام

داروهای دیگری نیز ممکن است با گلوبولین ایمنی RHo(D) تداخل داشته باشند، از جمله داروهای تجویزی و داروهای بدون نسخه، ویتامین‌ها و محصولات گیاهی. به پزشک خود بگویید که چه داروهایی در حال حاضر مصرف می‌کنید و درباره هر دارویی که شروع یا متوقف می‌کنید او را مطلع سازید.

چطور بفهمم که نوزادم Rh مثبت است؟

گروه خونی Rh جنین معمولاً در دوران بارداری آزمایش نمی‌شود، زیرا این کار تنها از طریق روش‌های تهاجمی مانندآمنیوسنتز یا نمونه‌برداری از پرزهای کوریون قابل انجام است.

اگر مادر Rh منفی باشد، حتی بدون نیاز به تایید اینکه جنین Rh مثبت است، تزریق روگام در دوران بارداری انجام می‌شود، زیرا احتمال وجود Rh مثبت در جنین وجود دارد.

پس از تولد، یک آزمایش خون از نوزاد انجام می‌شود تا نوع Rh او مشخص شود و بررسی شود که آیا نیاز به تزریق دوز دیگری از روگام است یا نه.

آیا آمپول رگام برای هر بارداری لازم است؟

هر زمانی که یک فرد Rh منفی، نوزادی با Rh مثبت را باردار باشد، واکسن RhoGAM لازم است، حتی اگر فرد در بارداری های این آمپول را دریافت کرده باشد.

خرید آمپول روگام با سامانه داروگ

داروگ به عنوان سامانه تهیه داروهای کمیاب فعالیت می‌کند. برای این منظور تنها کافیست در سایت ثبت نام کنید و در صفحه خدمت تهیه داروهای کمیاب در کادر مشخص شده نام دارو مد نظر خود را وارد کنید یا نسخه خود را آپلود نمایید. در نتیجه برای خرید آمپول روگام در بارداری یا برای تهیه آمپول روگام بعد از سقط جنین می‌توانید از این سامانه استفاده نمایید. در صورتی که راهنمایی بیشتری نیاز دارید با کارشناسان ما در تماس باشید.