آشنایی با ۴ نوع داروی بیهوشی کمیاب

دارو بیهوشی

واژه بیهوشی  anesthesia اولین بار توسط اولیوروندل هلمز مطرح شد. این کلمه دارای ریشه یونانی بوده و به معنی فقدان ادراک یا حساسیت است. بیهوشی نوعی درمان پزشکی است که شما را از احساس درد حین عمل یا جراحی باز می‌دارد. داروهایی که برای جلوگیری از درد استفاده می‌شوند، بی‌حس کننده نامیده می‌شوند. انواع مختلف روش‌های بیهوشی وجود دارد که به شکل‌های متفاوتی عمل می‌کنند. برخی از آن‌ها بخش‌های خاصی از بدن را بی‌حس می‌کنند. در حالی که سایر داروها مغز را بی‌حس می‌کنند تا از طریق روش‌های جراحی تهاجمی‌تر، مانند موارد داخل سر، قفسه سینه یا شکم، بیهوشی و عدم حساسیت را القا کنند. در نتیجه داروهای بیهوشی نقش بسیار مهمی در عمل‌های جراحی دارند. به دلیل شرایط مختلف ممکن است برخی از داروهای بیهوشی در کشور کمیاب شده و به سختی یافت شوند. با سامانه داروهای کمیاب داروگ استعلام دارو و خرید آن به سرعت انجام می‌گردد.

در ادامه مطلب با انواع روش‌های بیهوشی و داروهای بیهوشی آشنا می‌شویم.

انواع داروهای بیهوشی

انتخاب نوع بیهوشی، کاملا وابسته به بیمار، بیماری‌های زمینه ای و نوع عمل جراحی است. متخصص بیهوشی وضعیت پزشکی و سابقه بیمار را بررسی می کند تا داروی بیهوشی مناسب را برای جراحی انتخاب کند.

داروهای بیهوش کننده به طور کلی به چهار دسته تقسیم‌بندی می‌شوند: داروهای بی‌حسی موضعی. همچنین آرام بخش ها (برای خواب آلودگی) و مسکن ها (برای کاهش درد) نیز ممکن است به عنوان بخشی از فرآیند بیهوشی استفاده شوند. انواع داروهای مختلف بیهوشی شامل موارد زیر است: داروهای بی حس کننده موضعی، داروهای بی حس کننده منطقه ای، داروهای بیهوشی عمومی و داروهای آرامش بخش.

داروهای بی حس کننده موضعی

این داروها به طور موقت برای جلوگیری از بروز درد در یک قسمت خاصی از بدن استفاده می شوند. در طول این بی حسی، بیماران هوشیار هستند. برای جراحی های جزئی، می توان یک بی حس کننده موضعی به محل تزریق کرد یا اجازه داد تا جذب پوست شود. با این حال، زمانی که یک ناحیه بزرگ نیاز به بی حس شدن دارد،

داروهای بی حس کننده منطقه ای
اگر تزریق بی حسی موضعی به اندازه کافی به عمق نفوذ نکند، پزشکان ممکن است از انواع دیگر بیهوشی، مانند بیهوشی منطقه‌ای استفاده کنند.

داروهای بی‌حس‎کننده موضعی و منطقه‌ای به دو دسته آمید و استر تقسیم‌بندی می‌شوند:

• استر: این دسته دارویی شامل پروکایین، تتراکائین، کوکائین و بنزوکائین می‌باشد. این گروه دارویی در محلول‌ها ناپایدار بوده اما سریع الاثر هستند و احتمال واکنش‌های آلرژیک با این گروه دارویی بیشتر است.
• آمید: این دسته دارویی شامل لیدوکائین، پریلوکائین، بوپیواکائین یا مارکائین، اتیدوکائین، لووبوپیواکائین، روپیواکائین، مپیواکائین و دیبوکائین می‌باشد. این گروه دارویی دارای عمر طولانی (حدود ۲سال) بوده و به نسبت گروه استر شروع اثر آهسته‌تر و نیمه عمر طولانی تری دارند. این داروها معمولاً برای بی‌حسی منطقه‌ای نخاعی، بازویی و اپیدورال استفاده می‌شوند.

به عنوان مثال اسپری بنزوکائین (Hurricaine) یا پماد لیدوکائین برای بی‌حس کردن دهان و گلو در روش‌هایی که نیاز به قرار دادن دوربین است استفاده می‌شود. مانند عمل گوش، حلق و بینی (ENT) مطب یا آندوسکوپی دستگاه گوارش فوقانی (EGDs). لیدوکائین، مپیویکائین، بوپیویکائین (Marcaine) و روپیویکائین معمولاً برای تزریق در محل‌های جراحی یا برای بی‌حسی منطقه‌ای (بلوک‌های عصبی) استفاده می‌شوند.

داروهای بیهوشی عمومی

در طی عمل جراحی بیمار بیهوش است. داروی بیهوشی می‌تواند هم توسط ماسک و هم از طریق ورید به بیمار داده شوند. هنگامی که جراحی تمام شود, بیهوشی نیز پس از مدتی قطع شده و بیمار در اتاق ریکاوری از خواب بیدار می شود.

داروهای آرامش ‌بخش

داروهای آرام بخش شما را تا حدودی آرام می‌کند و خواب طبیعی‌تری خواهید داشت. کاتتریزاسیون قلبی و برخی کولونوسکوپی‌ها از طریق آرام ‌بخش سبک یا متوسط ​​انجام می‌شوند. آرام بخش عمیق باید حتما توسط یک متخصص بیهوشی تجویز ‌شود. زیرا ممکن است در اثر داروهای بیهوشی قوی‌تر، تنفس تحت تأثیر قرار گیرد. در این روش کاملا بیهوش نخواهید شد ولی چیزی را به یاد نمی‌آورید.

به دلیل شرایط گوناگون ممکن است دسترسی به انواع داروهای بیهوشی مشکل گردد. جهت خرید هر نوع داروی کمیاب بیهوشی می‌توانید به سامانه داروگ مراجعه کنید. در ادامه مطلب درباره انواع مختلف بیهوشی و انواع داروهای بیهوشی، نحوه مصرف و عوارض آن‌ها آشنا می‌شویم.

انواع بیهوشی

بیهوش‌کننده‌های عمومی به دو دسته بیهوش کننده‌های استنشاقی و داخل وریدی تقسیم می‌شوند . برخی از قرص ها و داروهای خواب‌آور با اثرات آرام‌بخشی نیز به‌عنوان داروهای بیهوشی مورداستفاده قرار می‌گیرند.

1. بیهوش کننده‌های استنشاقی

این ترکیبات بیهوش‌کننده‌های فرار نیز نامیده می‌شوند. بیهوش کننده‌های استنشاقی ممکن است گاز یا مایعات فرار باشند. این مواد به شدت در قدرت و گستره ایجاد بی‌دردی و شل کنندگی عضلانی متفاوت عمل می‌کنند. عمق بیهوشی ایجاد شده به سرعت می‌تواند با تغییر غلظت استنشاقی تغییر نماید و به علت حذف سریع آنها، ضعف تنفسی پس از جراحی وجود ندارد. گازهای استنشاقی عبارتند از :

• سووفلوران
• دسفلوران
• ایزوفلوران

لازم به ذکر است در بیهوش کننده‌های استنشاقی، اکسیژن به عنوان رقیق کننده به کار می‌رود.

2. بیهوش کننده‌های داخل وریدی

ترکیبات بیهوش کننده‌های داخل وریدی سبب از بین رفتن سریع هوشیاری می‌شوند اما بیهوشی و شلی عضلانی ایجاد شده کافی نیست. به همین دلیل این ترکیبات بندرت به تنهایی مصرف می‌شوند مگر در عملیات جراحی کوچک و کوتاه. همگی این ترکیبات برای بیهوشی اساسی یعنی رسیدن به درجه‌ای از عدم هوشیاری پیش از تجویز داروهای بیهوش کننده به کار می‌روند. انواع  بیهوش‌کننده‌‌های داخل وریدی عبارتند از:

• پروپوفول (Diprivan)
• کتامین
• اتومیدیت

پروپوفول (Diprivan) رایج ترین بیهوشی عمومی است. در دوزهای پایین‌تر، خواب را القا می‌کند در حالی که به بیمار اجازه می‌دهد نفس خود را ادامه دهد. این دارو اغلب توسط متخصص بیهوشی علاوه بر داروهای ضد اضطراب و ضد درد به عنوان آرام بخش استفاده می‌شود. در دوزهای بالاتر، پروپوفول یک تضعیف کننده تنفسی عمیق است و ممکن است برای ایجاد بیهوشی برای لوله‌گذاری (قرار دادن لوله تنفسی) و سایر روش های جراحی استفاده شود.

داروی بیهوشی کمیاب

متاسفانه برخی داروهای بیهوشی در کشور دچار کمبود شده است. برخی از این داروها عبارتند از:

• پروپوفول
• پوفول
• تیوپنتال سدیم
• گازهای بیهوشی مثل سِوُوفلوران و ایزوفلوران

انواع داروهای شل‌‌کننده عضلانی که پیش از عمل استفاده می‌شوند، مانند:

• ساکسینیل کولین و سیس
• آتراکوریم

داروگ بزرگ‌ترین شبکه از داروخانه‌های سراسر کشور را ایجاد کرده است. استعلام دارو در این شبکه به سرعت انجام می‌گردد. جهت تهیه و خرید انواع داروهای کمیاب بیهوشی می‌توانید به سامانه داروگ مراجعه کنید.

قرص بیهوشی

فلونیترازپام با نام تجاری روهیپنول یک داروی موثر بر دستگاه عصبی- مرکزی است که در گروهی از دارو‌ها موسوم به بنزودیازپین ها دسته بندی می‌شود. بنزودیازپین ها جزو داروهای آرام بخش و هیپنوتیک هستند و برای درمان اختلالات خواب، بی خوابی، اضطراب و تشنج بکار می‌روند. این دارو‌ها در دوز‌های پایین به عنوان شل کننده عضلات و در دوزهای بالا به عنوان خواب آور استفاده می‌شوند.

هر قرص بیهوشی حاوی یک یا دو میلی گرم فلونیترازپام است. این قرص ها بدون مزه، فاقد بو می‌باشند و  هنگام حل شدن در آب بدون رنگ هستند. با توجه به سوء استفاد‌ه‌هایی که از عملکرد این دارو صورت گرفت؛ یک فرمولاسیون جدید از این دارو ارائه شد که با حل شدن در مایعات رنگ آبی به خود می‌گرفت و سبب مشخص شدن دارو می‌شد. شایع ترین شیوه مصرف به شکل خوراکی است. مصرف کنندگان قرص را می بلعند، می‎جوند یا بصورت زیر زبانی مصرف می‌کنند. اثرات روهیپنول روی سیستم عصبی-مرکزی و عملکرد مغزبه شکل آرام شدن، کاهش اضطراب، خواب آلودگی، شل شدن عضلات، منگی، اُفت تنفسی و حتی مرگ است. مصرف مداوم فلونیترازپام سبب عادت‌کردن بدن به این ماده می‌شود و اعتیادآور است.

خرید داروی بیهوشی کمیاب

معضل کمبود داروهای بیهوشی مختص امروز نیست، بلکه مدت‌هاست بیمارستان‌‌ها در این ‌‌خصوص نگران هستند. این درحالی است که داروهای بیهوشی جایگزینی ندارند و حتی برخی بیمارستان‌‌ها از گازهای بیهوشی ساعتی استفاده می‌کنند.کمبود این داروها نگران کننده است؛ زیرا داروی بیهوشی نیاز هر اتاق عملی است. به گفته متخصصان این حوزه اگر به زودی این معضل رفع نشود، عمل‌‌های غیراورژانسی کنسل و بیماران در بیمارستان‌‌ها سرگردان می‌شوند. انواع داروهای بیهوشی همانند بسیاری از داروها ممکن است در برخی زمان‌ها به راحتی یافت نشود. جهت خرید انواع داروی بیهوشی کمیاب می‌توانید به سامانه داروگ مراجعه کنید. برای این منظور باید ابتدا ثبت نام کنید و وارد پنل کاربری خود شوید. شما می‌توانید نسخه خود را آپلود یا نام داروی درخواستی خود را به همراه شهر و استان محل سکونت وارد کنید. جهت اطلاع از نحوه خرید دارو کمیاب توسط داروگ روی لینک درج شده کلیک کنید.

سوالات متداول

از کجا داروی بیهوشی می‌توان تهیه کرد؟

انواع داروهای بیهوشی ممکن است در برخی زمان‌ها به راحتی یافت نشوند. جهت جستجو و خرید هر نوع داروی کمیاب بیهوشی می‌توانید به سامانه داروهای کمیاب داروگ مراجعه کنید. با استعلام دارو از داروخانه توسط داروگ به راحتی می‌توانید داروهای کمیاب خود را در کمترین زمان ممکن تهیه کنید.

آیا داروهای بیهوشی عوارض دارند؟

بیهوشی عمومی بی خطر است و به احتمال زیاد آن را بدون مشکلات جدی تحمل خواهید کرد. اما ممکن است دچار برخی عوارض جانبی آن شوید. داروهای بیهوشی ممکن است دارای عوارض جانبی کوتاه مدت و بلند مدت باشند. از جمله عوارض کوتاه مدت داروهای بیهوشی عبارتند از:

• تهوع و استفراغ
• گلو درد یا گرفتگی صدا
• خشکی دهان
• لرز
• خواب آلودگی
• درد عضلانی
• خارش
• سرگیجه
• سردرگمی و اختلال حافظه
• مشکلات دفع ادرار

اکثر مردم هیچ عارضه جانبی طولانی مدتی را تجربه نمی کنند. با این حال، احتمال رخ دادن بعضی از عوارض جانبی برای افراد مسن بیشتر است. برخی از افراد بعد ازعمل جراحی  دچار سردرگمی و اختلال حافظه می‌شوند. این سردرگمی مقطعی است و معمولاً بعد از حدود یک هفته از بین می رود. همچنین ممکن است دچار اختلال عملکرد شناختی پس از عمل (POCD) شوند. اما بعید است که این مورد به خاطر بیهوشی باشد و به نظر می‌رسد در نتیجه خود جراحی اتفاق می افتد.

آیا دارو بیهوشی باعث افسردگی می‌شود؟

افسردگی می‌‌تواند از عوارض جانبی جراحی باشد. برای هر کسی که تحت عمل جراحی قرار می‌‌گیرد، عوامل بسیاری در به وجود آمدن افسردگی پس از بیهوشی نقش دارند. ترس از عدم به دست آوردن نتیجه‌ مورد نظر، داشتن تجربه‌های بد در گذشته و نیز ترس از مرگ از نظر روانشناسی از جمله‌ این عوامل هستند. چنانچه افسردگی بعد از بیهوش شدن در افراد درمان نشود می‌تواند ادامه یابد و مشکلات مضاعف و متعدد دیگری را برای فرد به وجود آورد. درک علت افسردگی پس از جراحی و نحوه رخ دادن آن می‌تواند مدیریت افسردگی بعد از عمل را آسان کند.

از جمله روش های درمان افسردگی بعد از بیهوشی عبارتند از:

• برای درمان افسردگی ناشی از بیهوشی بایستی حتما علائم آن را کنترل کرده و در صورت نیاز با مراجعه ی فوری به پزشک از پیشرفت آن جلوگیری کنید.
• قرار گرفتن در جمع های خانوادگی و دوستانه و صحبت کردن با آن ها می تواند در درمان افسردگی بعد از بیهوشی بسیار موثر باشند.
• انجام تمارین و ورزش‌های روزانه چنانچه برای جراحی شما مشکل آفرین نباشد نیز می تواند در درمان افسردگی موثر باشد.
• داشتن یک برنامه خواب منظم برای درمان افسردگی ناشی از بیهوشی، سودمند است.
• داشتن یک رژیم غذایی سالم و ترک مصرف دخانیات می‌تواند روند بهبود افسردگی شما را سرعت ببخشد.
• می‌توانید برای خود هدفی را تعیین کرده و پس از بهبودی و بازگشت سلامتی آن را دنبال نمایید. هدف داشتن به شما حس مثبت اندیشی می‌دهد و از افسردگی احتمالی پس از بیهوشی جلوگیری می‌کند.