عوارض سقط جنین چیست؟چه زمان تجویز می‌شود؟

خطرات سقط جنین

پایان بارداری یا سقط جنین برای بسیاری از زنان و خانواده‌ها بسیار دردناک است، تأثیرات گسترده‌ای بر جسم و روان مادر دارد و گاهی بر تمام خانواده تأثیرگذار میگذارد. درک و شناسایی علل مختلف و عوارض سقط جنین اهمیت بسیاری در حفظ سلامت مادر دارد. برخی از مهم‌ترین عواملی که ممکن است باعث سقط جنین شوند شامل مشکلات ژنتیکی، عوامل محیطی، اختلالات هورمونی، مشکلات ساختاری رحم، عفونت‌ها و مسائل خونی هستند. این عوامل می‌توانند به تنهایی یا در ترکیب با یکدیگر موجب وقوع سقط جنین شوند. استفاده از انواع قرص سقط جنین یکی از راه‌های پایان بارداری است. در ادامه مطلب با علت سقط جنین و عوارض آن بیشتر آشنا می‌شوید.

آیا سقط جنین قانونی است؟

در کشور ما، سقط جنین به طور کلی غیرقانونی است و تنها در موارد خاص که ادامه بارداری به خطر جانی یا سلامت مادر یا جنین وارد کند، مجاز به انجام سقط جنین با رعایت اصول شرعی و قانونی می‌باشد. باید تحت شرایط خاصی و تا پیش از ۱۸ هفتگی انجام گیرد.

برای انجام سقط درمانی، چند مرحله ضروری باید طی شود. اولین قدم، درخواست صدور مجوز از پزشکی قانونی است که تنها در صورت تأیید مقام قضایی و با ارائه مدارک لازم، این مجوز صادر می‌شود. به‌طور معمول، این درخواست باید از طرف زوجین انجام شود و شامل معرفی‌نامه پزشک معالج باشد. همچنین باید پیش از صدور مجوز، مدارکی مانند عکس بیمار، مشخصات شناسنامه‌ای برای احراز هویت و نتایج آزمایش‌های پاراکلینیک (مانند آزمایش‌های غربالگری جنین) ارائه گردد.

اگر بارداری برای مادر خطرناک باشد، انجام حداقل دو نوبت سونوگرافی برای ارزیابی وضعیت جنین و مادر ضروری است. در مواردی که ادامه بارداری می‌تواند منجر به مرگ جنین در ماه‌های پایانی یا مرگ نوزاد پس از تولد شود، نیز باید حداقل یک نوبت سونوگرافی و مشاوره‌های تخصصی صورت گیرد.

سازمان پزشکی قانونی بر اساس دستورالعمل‌های خاص خود بررسی‌ها و نظارت‌هایی را بر این موارد انجام می‌دهد و در صورتی که سقط جنین خارج از چارچوب‌های قانونی صورت گیرد، با آن برخورد قانونی خواهد شد.

چه زمان میتوان سقط جنین انجام داد؟

موارد مجاز سقط جنین در بیماری‌های جنینی 

سقط جنین در موارد خاصی که ادامه بارداری منجر به مرگ جنین داخل رحم یا مرگ نوزاد پس از تولد شود و این مشکلات قابل پیشگیری نباشند، مجاز است. این موارد عبارتند از:

• بیماری‌های نادر ژنتیکی و کروموزومی مانند آژنزی کلیه، سندرم‌های خاص کروموزومی و ناهنجاری‌های شدید جنینی.
• اختلالات مادرزادی و ارثی که باعث نقص‌های جدی در اندام‌ها و سیستم‌های داخلی جنین می‌شوند.
• شرایطی که ممکن است خطر مرگ نوزاد یا مشکلات حاد در جنین ایجاد کند.

موارد سقط جنین در بیماری‌های مادر

سقط جنین در مواردی که سلامت مادر به‌طور جدی در خطر باشد نیز مجاز است. این موارد شامل:

• بیماری‌های قلبی شدید که درمان‌پذیر نباشند.
• مشکلات کلیوی و کبدی که درمان‌پذیر نباشند و ممکن است جان مادر را تهدید کنند.
• بیماری‌های روانی و عصبی شدید که برای مادر خطر جدی داشته باشد.
• بیماری‌های خودایمنی که تأثیرات جدی بر روی عملکرد ارگان‌های اصلی بدن دارند.
• برخی شرایط نادر مانند پمفیگوس ولگاریس و ملانوما که تهدیدی جدی برای سلامت مادر ایجاد کنند.
• تمام این موارد باید به‌طور دقیق توسط پزشک معالج و تحت نظارت کمیته‌های پزشکی قانونی بررسی شوند تا تصمیمات مناسب اتخاذ گردد.

علت سقط جنین غیر عمدی در ماه اول بارداری چیست؟

سقط جنین در ماه اول معمولاً با علائمی مانند گرفتگی شکم، خونریزی و درد همراه است. این علائم ممکن است از نشانه‌های اولیه از دست دادن بارداری باشند. سقط جنین در این مرحله می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد که شامل موارد زیر می‌شود:

• مشکلات کروموزومی: بسیاری از سقط‌های اولیه به دلیل ناهنجاری‌های کروموزومی در جنین اتفاق می‌افتند. این مشکلات معمولاً به صورت تصادفی رخ می‌دهند و به سلامت عمومی والدین ارتباطی ندارند.
• بیماری‌های زمینه‌ای: برخی مشکلات بهداشتی مادر مانند دیابت کنترل نشده، اختلالات هورمونی یا بیماری‌های خودایمنی می‌توانند خطر سقط جنین را افزایش دهند.
• مشکلات در کاشت جنین (به ویژه در IVF): در بارداری‌های حاصل از لقاح مصنوعی (IVF)، گاهی اوقات مشکلاتی در فرآیند لانه‌گزینی جنین در دیواره رحم می‌تواند منجر به سقط جنین شود.

در مجموع، سقط جنین در ماه اول ممکن است نتیجه عوامل مختلفی باشد و تشخیص دقیق علت آن نیازمند ارزیابی پزشکی است.

عوارض سقط جنین عمدی

سقط جنین عمدی می‌تواند به مجموعه‌ای از مشکلات جسمی و روانی منجر شود که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره می‌شود:

عوارض جسمی:

• خونریزی شدید: یکی از مشکلات رایج و خطرناک بعد از سقط جنین، خونریزی زیاد است که ممکن است نیاز به درمان فوری داشته باشد.
• عفونت: ورود باکتری‌ها به رحم در طی فرایند سقط می‌تواند منجر به عفونت‌های شدید شود.
• آسیب به دهانه رحم: گاهی اوقات، آسیب به دهانه رحم می‌تواند در حین انجام سقط جنین اتفاق بیفتد.
• سوراخ شدن رحم: در موارد نادر، احتمال ایجاد سوراخ در دیواره رحم نیز وجود دارد.
• سقط ناقص: در برخی موارد، ممکن است سقط جنین به طور کامل صورت نگیرد و نیاز به انجام دوباره فرایند سقط باشد.
• آسیب به اندام‌های داخلی: سقط جنین عمدی می‌تواند به سایر اعضای داخلی بدن آسیب برساند.
• مرگ: در شرایطی بسیار نادر و شدید، سقط جنین عمدی می‌تواند به مرگ مادر منجر شود.

اثرات روانی سقط جنین:

علاوه بر عوارض جسمی، سقط جنین می‌تواند تاثیرات منفی زیادی بر سلامت روان مادر بگذارد. این تاثیرات می‌توانند بلافاصله بعد از سقط یا حتی پس از مدت‌ها بروز پیدا کنند. این مشکلات روانی معمولاً به شکل اختلال استرس پس از سانحه ظاهر می‌شوند و ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• افسردگی
• نوسانات خلقی و از دست دادن انگیزه
• کاهش سطح انرژی
• مشکل در تمرکز
• تغییرات وزنی غیرقابل کنترل
• اختلالات خواب و کابوس‌های مکرر
• یادآوری مکرر لحظات سقط جنین
• افزایش اضطراب و استرس
• احساس گناه
• مشکلات در روابط زناشویی
• تمایل به استفاده از مواد مخدر یا الکل
• در موارد شدید، افکار یا اقدام به خودکشی

عوارض بلند مدت سقط جنین

نارسایی سرویکس (دهانه رحم):

سقط جنین عمدی می‌تواند به تضعیف دهانه رحم منجر شود که این مسئله احتمال زایمان زودرس در بارداری‌های بعدی را افزایش می‌دهد. زنان پس از سقط عمدی ممکن است بیش از دو برابر سایرین در معرض خطر تولد نوزادانی با وزن کم یا زایمان زودرس باشند.

بیماری‌های مقاربتی و التهاب لگن:

برخی از بیماری‌ها مانند کلامیدیا در صورت عدم درمان و بدون علامت بودن در زمان سقط می‌توانند منجر به التهاب لگن و مشکلات جدی مانند ناباروری، بارداری خارج از رحم، و درد مزمن لگن شوند.

ناباروری و مشکلات بارداری در آینده:

سقط جنین عمدی می‌تواند آسیب‌هایی به سیستم تولید مثل وارد کند که باعث ایجاد مشکلات در بارداری‌های بعدی و حتی ناباروری شود. یکی از عوارض رایج، به‌ویژه در صورت انجام کورتاژ در سه ماهه اول بارداری، سندرم آشرمن است که می‌تواند خطر سقط جنین در بارداری‌های بعدی را افزایش دهد.

عوارض سقط جنین در سه ماه اول بارداری

سقط جنین در ماه‌های اول بارداری از جمله مسائلی است که می‌تواند برای بسیاری از زنان تجربه‌ای دردناک و استرس‌زا باشد. اگرچه در این مرحله احتمال وقوع سقط جنین بیشتر است، اما هرچه سن جنین بیشتر باشد، عوارض آن نیز می‌تواند جدی‌تر و پیچیده‌تر باشد.

در حالی که بسیاری از عوارض سقط جنین در اوایل بارداری معمولاً تحت نظارت پزشک به راحتی درمان می‌شوند، برخی مشکلات ممکن است نیاز به توجه و مراقبت بیشتر داشته باشند.

عوارض سقط جنین در هفته های اول

در اینجا برخی از شایع‌ترین عوارض سقط جنین در ماه اول بارداری آورده شده است:

• عفونت‌های لگنی: در مواردی ممکن است به دلیل ورود باکتری‌ها به رحم حین سقط، عفونت‌های لگنی ایجاد شود. این عارضه معمولاً با مصرف آنتی‌بیوتیک‌های مناسب درمان می‌شود، اما در برخی از مواقع که عفونت شدید باشد، ممکن است نیاز به انجام ساکشن مجدد و بستری شدن بیمار باشد.
• سقط ناقص : اگرچه در بیشتر موارد، پس از سقط جنین در ماه اول بارداری، بافت‌های جنین به‌طور طبیعی از بدن خارج می‌شوند، اما در برخی موارد نادر، سقط به‌طور ناقص انجام می‌شود و نیاز به مداخله پزشکی پیدا می‌کند. در این شرایط پزشک ممکن است برای تخلیه باقی‌مانده بافت‌ها اقدام کند.
• باقی‌ماندن لخته‌های خون در رحم : در برخی از موارد نادر، ممکن است لخته‌های خون در رحم باقی بمانند که باعث بروز درد و گرفتگی‌های رحمی می‌شوند. این مشکل می‌تواند نیاز به تخلیه مجدد داشته باشد که معمولاً با مصرف داروهایی مانند قرص مترژن انجام می‌شود.
• خونریزی شدید : خونریزی یکی از علائم رایج سقط جنین در ماه اول است، اما اگر این خونریزی به میزان زیادی افزایش یابد، می‌تواند به یک مشکل جدی تبدیل شود. برای درمان خونریزی شدید، ممکن است پزشک از داروها، ساکشن یا در برخی موارد جراحی استفاده کند.
• مشکلات بارداری‌های بعدی:  یکی از نگرانی‌های اصلی بسیاری از زنان پس از سقط جنین، احتمال بروز مشکلات در بارداری‌های بعدی است. اگر سقط جنین تنها یک‌بار اتفاق بیفتد، معمولاً نیازی به نگرانی نیست و اکثر زنان پس از درمان به‌طور طبیعی می‌توانند باردار شوند. اما در صورتی که سقط‌های مکرر رخ دهد، ممکن است نیاز به بررسی‌های پزشکی بیشتر باشد.

این نکات اشاره‌ای به برخی از رایج‌ترین عوارض سقط جنین در ماه اول بارداری دارند. در صورت بروز هرگونه علامت غیرمعمول یا نگرانی، مهم است که با پزشک متخصص خود مشورت کنید تا از هرگونه عوارض جدی جلوگیری شود.

عوارض سقط جنین در سه ماه دوم بارداری

از دست دادن جنین در سه ماهه دوم بارداری می‌تواند عوارض مختلفی به همراه داشته باشد که شامل موارد زیر می‌شود:

• ابتلا به عفونت‌های باکتریایی یا ویروسی که ممکن است به سلامت مادر و بارداری آسیب برساند.
• بروز خونریزی و درد شدید، که از علائم رایج سقط جنین در ماه چهارم بارداری به شمار می‌آید.
• در برخی موارد، سقط جنین در این مرحله می‌تواند منجر به زایمان زودرس شود که نیاز به توجه فوری پزشکی دارد.

این عوارض نیازمند پیگیری و مراقبت‌های پزشکی دقیق هستند تا از بروز مشکلات جدی برای مادر جلوگیری شود.

عوارض سقط جنین در سه ماه سوم بارداری

سقط جنین یکی از تجربه‌های بسیار دشوار برای والدین است که نه تنها با غم و درد عاطفی شدید همراه است، بلکه می‌تواند عوارض جسمی طولانی‌مدت نیز به دنبال داشته باشد. از جمله مهم‌ترین عواقب آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• آسیب عاطفی: از دست دادن نوزاد در سه ماهه سوم بارداری برای والدین بسیار غم‌انگیز و ویرانگر است. این تجربه می‌تواند باعث ایجاد احساسات شدید غم، افسردگی و اضطراب شود که نیاز به حمایت روانی و مشاوره برای بهبود وضعیت عاطفی دارد.
• تغییر روش زایمان: در برخی موارد، زایمان که قرار بود به‌طور طبیعی انجام شود، ممکن است به دلیل شرایط خاص به سزارین تغییر کند.
• مدت زمان طولانی بهبود جسمی: فرآیند بهبودی پس از زایمان، چه طبیعی و چه سزارین، ممکن است طولانی باشد. مادر باید با مسائلی مانند پر شدن پستان‌ها، مراقبت‌های پس از زایمان و هرگونه عوارض فیزیکی ناشی از این تجربه کنار بیاید.

عوارض سقط جنین در اولین بارداری

• واکنش‌های آلرژیک: برخی افراد ممکن است به داروهای بیهوشی یا سایر داروهای مورد استفاده در فرآیند سقط جنین واکنش‌های آلرژیک نشان دهند.
• سرطان پستان: برخی مطالعات نشان می‌دهند که سقط جنین می‌تواند خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش دهد. این موضوع به دلیل تغییرات هورمونی در دوران بارداری است که باعث رشد پستان‌ها می‌شود و پس از سقط، اختلال در تعادل هورمونی ممکن است رخ دهد.
• خونریزی شدید: در بعضی موارد سقط جنین با خونریزی شدید همراه می‌شود که نیاز به مراقبت‌های فوری پزشکی دارد.
• باقی ماندن لخته‌های خون در رحم: در برخی مواقع پس از سقط جنین، لخته‌های خون در رحم باقی می‌ماند که می‌تواند منجر به عفونت یا مشکلات دیگر در رحم شود.
• سوراخ شدن رحم: ممکن است در طی مراحل سقط جنین، آسیب به دیواره رحم وارد شود که در صورت عدم درمان می‌تواند مشکلات جدی ایجاد کند.
• آسیب به دهانه رحم: در برخی موارد، دهانه رحم ممکن است در هنگام انجام سقط جنین آسیب ببیند که ممکن است به مشکلاتی در بارداری‌های آینده منجر شود.
• سقط ناقص جنین: در مواردی که سقط جنین به طور کامل انجام نشود، خطر باقی ماندن بافت‌های جنینی در رحم وجود دارد که می‌تواند عوارضی چون عفونت یا خونریزی‌های شدید ایجاد کند.
• عفونت باکتریایی: احتمال بروز عفونت باکتریایی در طول یا بعد از سقط جنین وجود دارد که ممکن است نیاز به درمان با آنتی‌بیوتیک‌ها داشته باشد.

عوارض سقط جنین خارج از رحم

بارداری خارج رحم یکی از شرایط پزشکی بحرانی و اورژانسی است که نیاز به مراقبت فوری دارد. در حالت طبیعی، جنین تنها در رحم می‌تواند رشد کند و توسعه یابد، زیرا رحم با توجه به رشد جنین به تدریج بزرگ‌تر و کشیده می‌شود. اما لوله‌های فالوپ که به اندازه رحم انعطاف‌پذیر نیستند، نمی‌توانند فضایی کافی برای رشد جنین فراهم کنند. در نتیجه، اگر تخمک بارور شده در لوله فالوپ کاشته شود، به تدریج باعث ترکیدن آن می‌شود.

این وضعیت می‌تواند منجر به خونریزی داخلی شدید شود که خطرناک بوده و ممکن است به زندگی مادر آسیب برساند. برای جلوگیری از عوارض جدی مانند آسیب به لوله فالوپ و دیگر اعضای داخلی و همچنین جلوگیری از خونریزی زیاد، لازم است که بارداری خارج رحم به سرعت تشخیص داده شده و درمان فوری آغاز شود.

سقط جنین در بارداری خارج رحمی می‌تواند عوارض جدی و خطرناکی برای مادر به همراه داشته باشد. در بارداری خارج رحم، تخمک بارور شده در جایی خارج از رحم، معمولاً در لوله فالوپ، کاشته می‌شود که این وضعیت نمی‌تواند به رشد طبیعی جنین کمک کند. در صورت عدم تشخیص و درمان سریع، این شرایط می‌تواند عوارض و تهدیدات جدی برای سلامت مادر ایجاد کند.

خطرات سقط جنین خارج رحمی

برخی از این عوارض شامل موارد زیر هستند:

خونریزی داخلی شدید:

بارداری خارج رحم می‌تواند منجر به خونریزی داخلی شدید شود. وقتی لوله فالوپ یا دیگر اندام‌های مرتبط پاره می‌شوند، خونریزی زیادی به‌وجود می‌آید که ممکن است تهدیدی جدی برای زندگی مادر باشد. خونریزی در این شرایط نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد.

آسیب به لوله فالوپ و سایر اندام‌ها:

در صورت پاره شدن لوله فالوپ، امکان آسیب به این عضو و سایر بافت‌ها وجود دارد. این آسیب می‌تواند در موارد شدید به نیاز به جراحی و از دست رفتن کامل لوله فالوپ منجر شود، که می‌تواند در آینده مشکلاتی در باروری ایجاد کند.

آسیب به رحم:

در برخی موارد که بارداری خارج رحم در اندام‌های دیگری مانند تخمدان یا گردن رحم رخ می‌دهد، ممکن است آسیب‌های شدیدی به رحم وارد شود که می‌تواند در آینده باعث مشکلات در بارداری‌های بعدی شود.

عفونت:

بارداری خارج رحمی در صورتی که به موقع درمان نشود، می‌تواند باعث بروز عفونت‌های داخلی شود. این عفونت‌ها می‌توانند به شکم، لوله‌های فالوپ یا سایر ارگان‌های جنسی آسیب برسانند و نیاز به درمان‌های گسترده‌تر داشته باشند.

سندرم شوک سمی (TSS):

در موارد نادر، اگر عفونت شدید به بارداری خارج رحمی منجر شود، ممکن است مادر دچار سندرم شوک سمی شود که یک وضعیت تهدیدکننده زندگی است و نیاز به درمان فوری دارد.

ناباروری:

یکی از عوارض جدی سقط جنین در بارداری خارج رحمی، احتمال ناباروری یا مشکلات در بارداری‌های آینده است. به دلیل آسیب به لوله‌های فالوپ یا اندام‌های دیگر، ممکن است باروری در آینده کاهش یابد.

خطر مرگ:

در موارد شدید و در صورتی که خونریزی داخلی و عفونت به‌طور جدی کنترل نشوند، بارداری خارج رحمی می‌تواند به مرگ مادر منجر شود. تشخیص و درمان سریع می‌تواند از بروز چنین شرایطی جلوگیری کند.

در نتیجه توصیه میکنیم بارداری خود را حتما تحت نظارت و بررسی پزشک متخصص جلو ببرید.

آیا امکان بارداری مجدد بعد از سقط جنین وجود دارد؟

بله، امکان بارداری مجدد پس از سقط جنین وجود دارد. تخمک‌گذاری می‌تواند تنها دو هفته بعد از سقط جنین اتفاق بیفتد، به این معنی که فرد ممکن است قبل از شروع دوره قاعدگی بعدی خود باردار شود. البته، طول دوره‌های قاعدگی در افراد مختلف متفاوت است و کسانی که سیکل‌های کوتاه‌تری دارند، ممکن است زودتر از دیگران تخمک‌گذاری کنند.